Het proces vangt aan met een dagvaarding. Een dagvaarding is een officiële, schriftelijke oproep om voor een gerecht te verschijnen. De dagvaarding is het eerste processtuk in een civiele procedure en vermeldt waar het in de zaak om gaat en op welke gronden de eis berust.
De dagvaarding bevat gedetailleerd wat u eist, een onderbouwing van uw eis, de bewijzen waarover u beschikt, en eventueel waarom juist de gedaagde partij wordt aangesproken. Wanneer in de buitengerechtelijke fase verweer gevoerd is, moet dit ook in de dagvaarding worden verwerkt. De dagvaarding wordt door een gerechtsdeurwaarder door middel van een exploot aan de gedaagde betekend, zodat er geen twijfel is dat de gedaagde de dagvaarding heeft ontvangen.
De gedaagde partij dient actie te ondernemen op de dagvaarding. De praktijk wijst echter uit dat in de meeste gevallen gedaagde geen actie onderneemt (bijvoorbeeld omdat deze de vordering erkent) en zal de rechter de vordering bij verstek toewijzen. Dit houdt doorgaans in dat de eis van de eiser volledig wordt toegewezen.
De gedaagde kan reageren op uw eis door een conclusie van antwoord in te dienen. Bij de conclusie van antwoord kan de gedaagde eventueel ook een tegenvordering instellen.
Na de conclusie van antwoord zal de rechter beoordelen of de zaak geschikt is voor een aparte zitting. Die zitting wordt aangeduid als comparitie van partijen. Als de rechter meent dat behoefte is aan een nadere schriftelijke toelichting van uw zijde, mag u nog een conclusie van repliek indienen. De gedaagde mag daar op reageren met een conclusie van dupliek.
De hoofdregel is tegenwoordig dat na de conclusie van antwoord een comparitie van partijen wordt bepaald. Op deze aparte zitting zal de rechter partijen kort de gelegenheid geven hun standpunt mondeling toe te lichten. De rechter zal meestal ook zelf vragen stellen. Tevens zal de rechter kijken of er een schikking mogelijk is.
Na afloop van de comparitie van partijen kan de rechter partijen nog een mogelijkheid geven voor een schriftelijke reactie, de conclusies van repliek en dupliek. De rechter kan ook menen dat de zaak voldoende duidelijk is en een vonnis uitspreken. Dat kan een tussenvonnis zijn, waarbij bijvoorbeeld een van beide partijen een bewijsopdracht krijgt, maar dat kan ook direct een eindvonnis zijn, waarbij de rechter een definitieve beslissing geeft.
Indien de veroordeelde partij niet vrijwillig aan de inhoud van het vonnis voldoet, vangt de executiefase aan.